Şah damarı tıkanıklığı nedir, nasıl önlenir? 

Şah damarı tıkanıklığı, beyne oksijen taşıyan karotis arterlerin daralması veya tamamen tıkanması sonucu ortaya çıkan ciddi bir sağlık sorunudur. Şah damarı tıkanıklığı, inme, felç, konuşma bozukluğu, görme kaybı gibi hayati tehlike oluşturan komplikasyonlara yol açabilir. Şah damarı tıkanıklığı, genellikle damar sertliği, yüksek kolesterol, sigara, diyabet gibi faktörlerin etkisiyle gelişir. Şah damarı tıkanıklığı, erken tanı ve uygun tedavi ile önlenebilir ve tedavi edilebilir.

Şah Damarı Tıkanıklığı Belirtileri Nelerdir?

Şah damarı tıkanıklığı, bazen hiçbir belirti vermeyebilir. Ancak şah damarında ilerleyen bir darlık veya tıkanıklık, beyne giden kan akımını azaltarak beynin işlevlerini bozabilir. Bu durumda şah damarı tıkanıklığı belirtileri şunlar olabilir:

Baş ağrısı, baş dönmesi, sersemlik
Yüz, kol veya bacakta uyuşma, karıncalanma, güçsüzlük veya felç
Konuşma güçlüğü, anlama veya ifade etme bozukluğu
Görme kaybı, çift görme, göz kapağı düşüklüğü
Yutma zorluğu, tükürük akıtma
Kişilik değişikliği, hafıza kaybı, dikkat bozukluğu
Şah damarı tıkanıklığı belirtileri, geçici veya kalıcı olabilir. Geçici belirtiler, beyne giden kan akımının kısa süreli kesilmesi sonucu ortaya çıkar. Bu duruma geçici iskemik atak (TIA) denir. TIA, birkaç dakika veya birkaç saat sürebilir. TIA, bir uyarı işareti olarak kabul edilmeli ve acil tıbbi yardım alınmalıdır. Kalıcı belirtiler, beyne giden kan akımının uzun süreli kesilmesi sonucu ortaya çıkar. Bu duruma inme denir. İnme, beyinde kalıcı hasara neden olabilir. İnme, hayati tehlike oluşturur ve acil tıbbi müdahale gerektirir.

Şah Damarı Tıkanıklığı Nasıl Önlenir ve Tedavi Edilir?

Şah damarı tıkanıklığını önlemek için, risk faktörlerini kontrol altına almak gerekir. Bu amaçla şunlar yapılabilir:

Sigarayı bırakmak
Kan basıncı, kan şekeri ve kan kolesterolünü normal seviyelerde tutmak
Sağlıklı ve dengeli beslenmek
Fazla kilolardan kurtulmak
Düzenli egzersiz yapmak
Stresten uzak durmak
Doktorun önerdiği ilaçları düzenli kullanmak

Şah damarı tıkanıklığı tedavisinde, tıkanıklığın derecesine, hastanın genel sağlık durumuna ve belirtilerine göre farklı yöntemler uygulanabilir. Şah damarı tıkanıklığı tedavisinde kullanılan yöntemler şunlardır:

İlaç tedavisi: Kan sulandırıcı, kan basıncı düşürücü, kolesterol düşürücü ilaçlar kullanılabilir. İlaç tedavisi, şah damarı tıkanıklığının ilerlemesini yavaşlatır ve inme riskini azaltır.

Cerrahi tedavi: Şah damarında ileri derecede darlık veya tıkanıklık varsa, cerrahi müdahale gerekebilir. Cerrahi tedavide, şah damarının tıkalı bölgesi açılarak plaklar temizlenir. Bu işleme karotis endarterektomi denir. Karotis endarterektomi, lokal veya genel anestezi altında yapılabilir. İşlem sonrası hastanın birkaç gün hastanede kalması gerekir.

Girişimsel tedavi: Şah damarında ileri derecede darlık veya tıkanıklık varsa, girişimsel tedavi de uygulanabilir. Girişimsel tedavide, şah damarına bir kateter yardımıyla ulaşılarak daralmış bölgeye bir stent yerleştirilir. Stent, daralmış damarı genişletir ve kan akımını sağlar. Bu işleme karotis stentleme denir. Karotis stentleme, lokal anestezi altında yapılabilir. İşlem sonrası hastanın bir gece hastanede kalması gerekir.